Lên cao nguyên đá Hà Giang, một địa diểm bạn không thể bỏ qua là làng dệt lanh, nơi dệt nên những sản phẩm thổ cẩm tinh xảo nhiều màu sắc mà người miền xuôi ai thấy cũng mê.
Không giống như những làng nghề truyền thống ngày càng bị thương mại hóa, làng thổ cẩm Lùng Tám (Hà Giang) hoang sơ nhưng giàu giá trị văn hoá lại đem đến một cái nhìn khác, đầy trân trọng và yêu thương.
Lùng Tám (Thôn Đầu Cầu 2, xã Cán Tỷ, huyện Quản Bạ) là một trong số ít làng nghề dệt lanh thổ cẩm còn sót lại ở Hà Giang và hiện đang làm rất tốt công việc bảo tồn một làng nghề truyền thống từng đứng bên bờ xóa sổ này. Mặc dù là làng dệt lanh bài bản và thu hút khách du lịch tour du lich Ha Giang nhất hiện nay tại Hà Giang nhưng Lùng Tám vẫn giữ được vẻ thuần khiết, hoang sơ của mình.
Có chứng kiến tận mắt mới thấy dệt được một tấm thổ cẩm rất công phu. Theo Sùng Thị Dính, một người dệt thổ cẩm ở Lùng Tám, quá trình từ sợi lanh cho đến lúc thành phẩm trải qua hết thảy là 42 giai đoạn. Cây lanh sau khi thu hoạch sẽ được người Mông cắt đem về phơi khô, sau đó tách vỏ lấy sợi. Những bó vỏ lanh này được cuộn chặt lại rồi cho vào cối giã đánh bong hết bột chỉ, còn trơ lại sợi dai, rồi cuộn lại thành những con sợi lớn.
Qua vài lần luộc nước tro bếp và một lần luộc nước sáp ong, sợi lanh đã trắng và mềm hơn. Đó là lúc những phụ nữ người Mông bắt đầu ngồi vào khung dệt của mình. Người Mông thường dệt bằng khung cửi đai lưng. Tấm vải được dệt xong còn phải giặt đi giặt lại nhiều lần cho thật trắng, sau đó trải lên khúc gỗ tròn, rồi dùng một phiến đá chà sáp ong trượt đi, trượt lại cho đến khi thật phẳng.
Phụ nữ Mông không chỉ giỏi dệt mà kỹ thuật nhuộm của họ cũng độc đáo khó có nơi nào sánh bằng. Vải sau khi dệt và chà mịn nhẵn thì được ngâm trong dung dịch chàm chừng một giờ đồng hồ sau đó vớt ra để ráo rồi lại ngâm tiếp, lặp đi lặp lại như thế khoảng năm, sáu lần. Công đoạn kế tiếp là đem đi phơi rồi lại nhuộm lại, cứ như thế thêm chục lần nữa mới xong.
Chính vì được nhuộm kỹ như vậy mà màu chàm của người Mông rất bền và bắt mắt. Và mặc dù dệt nên một tấm vải mất rất nhiều công sức, nhưng những chàng trai, cô gái ở Lùng Tám vẫn hàng ngày tỉ mẩn để bảo vệ cho một nét văn hóa độc đáo mà tổ tiên bao đời để lại.
Ngày nay, không chỉ dệt lanh làm váy áo mặc, các chị em người Mông còn sáng tạo ra nhiều loại sản phẩm khá “thức thời” khác như túi đựng ipad, giỏ xách, vỏ gối, khăn trải bàn… Lên Hà Giang, nếu chưa ghé thăm làng dệt thổ cẩm là du khách tour du lịch Hà Giang 3 ngày 2 đêm đã bỏ qua một địa điểm tham quan độc đáo chỉ có ở miền cao.
Đăng nhận xét